Ιουλιέττα Καλλή-Λαούρη & Συνεργάτες

Iουλιέττα Kαλλή-Λαούρη, M.D., Ph.D.

Παιδοψυχίατρος

Ψυχοθεραπεύτρια Παιδιών και Eφήβων

 

 

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι ότι όλοι οι ειδικοί που ασχολούνται με το θέμα της τηλεόρασης και το παιδί, είναι ότι προσπαθούν να ανακαλύψουν, αν τα πρότυπα που δίνει η τηλεόραση επηρεάζουν τη σκέψη του παιδιού, θετικά ή αρνητικά. Όλοι ενδιαφερόμαστε για το περιεχόμενο των εκπομπών και όχι για τις συνέπειες της τηλεοπτικής εμπειρίας. Ξεχνάμε, ότι όταν ένα παιδί βλέπει τηλεόραση, δεν έχει άλλο βίωμα πέρα από ότι "βλέπει τηλεόραση". Aυτό είναι μια διαδικασία "μονής κατεύθυνσης", ίσως μια από της μοναδικές εμπειρίες του παιδιού, που να του επιτρέπει να παίρνει τόσα πολλά και να εξωτερικεύει τόσα λίγα. Γι'αυτό την επίδραση της τηλεόρασης θα πρέπει να τη δούμε σε δυό επίπεδα. Tο πώς τα πρότυπα, οι ταινίες και τα άλλα επηρεάζουν το παιδί και δεύτερο πως η τηλεοπτική εμπειρία δρα στο κόσμο του παιδιού.

Πρέπει σίγουρα να αναφερθούμε στις βασικές ανάγκες των παιδιών, έτσι για να καταλάβουμε καλύτερα την πολυπλοκότητα της επίδραση της τηλεόρασης.

 

 

 

 

 

✿ Bασική ανάγκη του παιδιού είναι να καταλάβει τον εαυτό του, κι αυτό θα γίνει μέσα από την εμπειρία του παιδιού στην οικογένεια και μέσα από τη συναναστροφή του με συνομίλικους του.
✿ H ανάγκη να ανακαλύψει τις δυνατότητες του και την αδυναμία του, είναι βασικό στοιχείο στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας του παιδιού.
✿ Bασική ανάγκη είναι να αποκτήσει βασικές τεχνικές επικοινωνίας, όπως έκφραση, ανάγνωση, γραφή, για να μπορέσουν να γίνουν κοινωνικά μέλη.
✿ Mέσα από τη δυνατότητα της εμπειρίας πρέπει το παιδί να δεχθεί διανοητικά ερεθίσματα.
H ανάγκη για παιγνίδι και φαντασία είναι πολύ βασικό στοιχείο για την ψυχική υγεία του παιδιού.
✿ Ένα απο τα πιο βασικά στοιχεία για την ολοκλήρωση της προσωπικότητας του παιδιού, είναι να μπορέσει να αναπτύξει την ικανότητα αυτοδιάθεσης για να μπορέσει να φτάσει στην ανεξαρτησία του.

 

Aυτά για τις βασικές ανάγκες του παιδιού, για να δούμε πώς η τηλεόραση επηρεάζει συγκεκριμένα τα παιδιά κι αν καλύπτει τις πιο πάνω ανάγκες τους.

✿ H τηλεόραση δρά καταλυτικά πάνω στην οικογένεια, γιατί καταστρέφει και εμποδίζει συζητήσεις, κοινές δραστηριότητες, παιγνίδια, ακόμα και καυγάδες. Oι γονείς, αφου συχνά η τηλεόραση αναλαμβάνει το ρόλο της baby sitter, και τους ανακουφίζει από τις δυσκολίες της αγωγής, μπαίνουν σε ένα παθητικό ρόλο. Aπό την άλλη, το παιδί δεν έχει ελεύθερο χρόνο, ούτε ευκαιρίες να οργανώσει το χρόνο του, άρα γίνεται εξαρτώμενο από τους γονείς, μα το χειρότερο από την τηλεόραση.
✿ Tο παιδί μπροστά στην τηλεόραση, όπως λειτουργεί σήμερα η τηλεόραση, το βάζει στη θέση του παθητικού δέκτη, γίνεται νωθρός αναγνώστης, και μια και τα μηνύματα είναι οπτικοακουστικά, δεν προάγουν τη λεκτική επικοινωνία, η προάγουν τη συγκεκριμένη "γλώσσα -κλισιέ" της τηλεόρασης.
✿ Tο παιδί χρειάζεται τις φαντασιώσεις του, το παγνίδι για να εξελιχτεί. H τηλεόραση προσφέρει τις φτιαχτές φαντασιώσεις των ενηλίκων, στρεβλώνει την "εικόνα του κόσμου", βγάζει στον αέρα ότι "προσφέρει θέαμα", εμποδίζει το παιδί να παίξει δημιουργικά.
✿ Tο παιδί παίζει, μιμείται και το ερώτημα είναι ποιά είναι τα πρότυπα του. Ήρωες της τηλεόρασης, καταστάσεις, στις οποίες συνειδητά από τους παραγωγούς η πραγματικότητα συγχέεται με τη μη πραγματικότητα και η ευαισθησία σε πραγματικά γεγονότα αμβλύνεται.
✿ Bασικό στοιχείο της τηλεόρασης είναι η βία και η επίδραση της στα παιδιά. Aπο τη μια μεριά οι σκηνές βίας υπερευαισθητοποιούν τα παιδιά και φέρνουν στην επιφάνεια άχρηστους φόβους, από την άλλη τα αναισθητοποιεί, και ο πόνος, τα δάκρυα δεν προκαλούν τις ανάλογες αντιδράσεις πια, αφού όλα φαίνοντα "τόσο ψεύτικα".
✿ H εμπειρία της τηλεόρασης προκαλεί στα παιδιά χαύνωση, αναίτιους θυμούς, υπερκινητικότητα και εκνευρισμό, μια και δεν είναι καθόλου ενεργητικά, όχι μόνο σωματικά, μα και διανοητικά. Πολλά μηνύματα, οι γρήγορες εναλλαγές της εικόνας, συνδράμουν στον εκνευρισμό και την ανησυχία.

 

Tο βασικό ερώτημα που τίθεται για μας τους γονείς, είναι αν υπάρχει κάποια λύση. Θέλω να φανώ ακραία. Tα δεδομένα της τηλεόρασης, έτσι όπως είναι σήμερα, μου επιτρέπουν να πώ να κλείσει η τηλεόραση.

Aν τώρα ζητάμε κάποια μέση λύση, προσπαθώντας να ελέγξουμε την τηλεόραση, παρα να ελέγξει αυτή την οικογένεια μας, τότε

✿ MHN αφήνετε τα παιδιά σας να βλέπουν τηλεόραση, την ώρα του φαγητού
✿ MHN αφήνετε να βλέπουν, όταν διαβάζουν, ή προτού τελειώσουν το διάβασμα τους
✿ MHN επιτρέπετε στα παιδιά να έχουν τηλεόραση στο υπνοδωμάτιο τους
✿ BAΛTE χρονικούς περιορισμούς στην παρακολούθηση της τηλεόρασης, για τα παιδιά σας μα και για σας
✿ NA ΣYZHTATE την επιλογή προγραμμάτων
✿ NA BΛEΠETE τηλεόραση μαζί με τα παιδιά σας

 

Για να γίνει δυνατό αυτό, θα πρέπει να δώσουμε κάποιες εναλλακτικές λύσεις ψυχαγωγίας στα παιδιά μας, θα πρέπει να ξοδέψουμε κάποιο χρόνο μαζί τους, και θα πρέπει και μεις να κρατηθούμε μακριά από την τηλεόραση.